มารู้จักมนุษย์ไฟฟ้ากันครับ อาชีพที่โคตรเสี่ยง
มนุษย์ไฟฟ้า อาจเป็นคำที่คนทั่วๆไปใช้เรียก คนที่ทำงานเกี่ยวกับไฟฟ้าโดยตรง
จริงๆแล้วมีคำที่ใช้เรียกกันอยู่ครับ เรียกว่า " Hotline "
Hotline คืออะไร ?
- hotline คือการปฏิบัติงานกับไฟฟ้าแรงสูงโดยไม่ดับไฟ
การปฏิบัติงานบำรุงรักษาระบบไฟฟ้าแรงสูงโดยวิธีไม่ดับกระแสไฟฟ้า หรือที่เรียกกันสั้น ๆ ว่า "ฮอทไลน์" (HOTLINE) เป็นการปฏิบัติงาน โดยใช้เครื่องมือพิเศษ ที่สามารถป้องกันไฟฟ้าแรงสูงได้
ปัจจุบันการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคมีการปฏิบัติงานแบบ ฮอทไลน์ 3 วิธี คือ
1.ไม้ฉนวน (Hot Stick)
2.ถุงมือยางแรงสูง (Rubber Glove)
3.มือเปล่า โดยสวมชุดตัวนำ (Bare Hand)
1.Hot stick
Hot stick คือ การทำงาน hotline แบบใช้ ไม้ฉนวนและอุปกรณ์ป้องสายครอบสายไฟฟ้า โดยผู้ปฏิบัติงานจะไม่มีการเข้าใกล้ หรือสัมผัสกระแสไฟฟ้าโดยทำงานที่ระดับแรงดันไฟฟ้า 22 kV,33 kV ,115 kV (ในระดับแรงดัน 115 kV จะไม่มีการครอบฉนวนป้องกัน)
โดยไม้ฉนวนสามารถทนแรงดันไฟฟ้าได้ 100 kV / ฟุต
ซึ่งโดยทั่วไปไม้ฉนวนจะยาว 8-12 ฟุต โดยทำจากวัสดุพิเศษเคลือบด้วยน้ำยา เมื่อโดนน้ำจะเป็นหยดเหมือนน้ำบนใบบอน ไม่ไหลเป็นทาง (ช่วยเซฟกรณีทำงานไปแล้วอยู่ๆฝนตก)
2. Rubber Glove
Rubber Glove คือ การทำงานโดยใช้ถุงมือยางแรงสูง ผู้ปฏิบัติงานจะต้องเข้าไปจับสายไฟฟ้าโดยตรง ที่ระดับแรงดันไฟฟ้า 22-33 kV
โดยจะใส่อุปกรณ์ป้องกัน คือ Rubber Glove (ถุงมือยางแรงสูง) Curve arm sleev (คลุมไหล่กับแขน) และผ้ายางต่างๆไว้สำหรับครอบสายไฟฟ้า โดยถุงมือยางและผ้ายาง โดยทั่วไปทนแรงดันไฟฟ้าได้ 46 kV
3.Bare Hand
ถึงตรงนี้อาจเรียกได้ว่าเป็นมนุษย์ไฟฟ้าอย่างแท้จริง เพราะว่า การทำงานโดยวิธีนี้จะไม่มีอุปกรณ์ป้องกันใดๆทั้งสิ้น(นอกจากอุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล เช่น หมวก แว่นตา รองเท้า)
ใช้การคุมระยะจากกราวด์เป็นหลัก โดยทำงานอยู่ที่ระดับแรงดัน 115 kV หรือมากกว่า
การทำงานจะอาศัยหลักการของ
กรงฟาราเดย์ (Faraday Cage)
โดยผู้ปฏิบัติงานจะส่วมใส่ชุดที่เรียกว่า Conductive Suit เป็นผ้าฝ้ายผสมใยสแตนเลท
ประกอบไปด้วย เสื้อ+ฮูด กางเกง ถุงมือ ถุงเท้า (ทุกชิ้นเป็นตัวนำไฟฟ้าหมด ซึ่งราคาตก ชุดละ ประมาณ 200,000 บาท )
ผู้ปฏิบัติงานจะเข้าไปจับสายไฟฟ้าเปลือยโดยตรง โดยการถ่ายเทศักย์ไฟฟ้าจากสายส่งสู่ตัวผู้ปฏิบัติงานให้มีศักย์ไฟฟ้าเท่ากันก่อน และสามารถทำงานได้โดยปกติ (ผู้ปฏิบัติงานจะไม่รู้สึกว่ามีกระแสไฟฟ้าเลย )
นอกจากนี้ยังมีการฉีดน้ำทำความสะอาดโดยไม่ดับไฟ ที่ระดับแรงดัน 115 kV ด้วย
โดยน้ำที่นำมาฉีดมีการวัดค่าความนำของน้ำ โดยฉีดที่แรงดันสูง ( มากกว่า 500 PSI )
และน้ำที่ฉีดจะเป็นละออง ไม่เกาะติดกันเป็นสายน้ำเหมือนการฉีดดับเพลิง (เป็นปากกระบอกปืนแบบพิเศษ)
อุปกรณ์ส่วนใหญ่จะสั่งซื้อจากต่างประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา ซึ่งไม่สามารถหาซื้อได้ในประเทศไทย จึงมั่นใจได้ว่าอุปกรณ์ทุกชิ้นได้มาตรฐานและสามารถทำงานได้อย่างปลอดภัย