ต้องเกริ่นก่อนครับ ว่าสิทธิการรักษาของคนไทย แบ่งหลักๆเป็น บัตรทอง ปกส.(ประกันสังคม) เบิกตรง
ส่วนของสิทธิอื่นๆผมขอไม่พูดถึงนะครับ เพราะมันยิบย่อยมากๆ พวกสิทธินักศึกษาที่ผูกกับรพ.มหาลัย หรือพวกรัฐวิสาหกิจ สิทธิของสภากาชาด ต่างๆพวกนี้ รายละเอียดให้ท่านถามกับทางต้นสังกัดของท่านดีกว่า
1. บัตรทอง
ผมขอพูดถึงบัตรทองก่อนแล้วกันครับเพราะมันจะมีเรื่องของการส่งตัวต่อ
1.1 กรณีสิทธิอยู่ในกทม. สิทธิของท่านอาจจะอยู่ตามรพ.ครับ เช่น ฬ ศิริราช รามา ที่เป็นโรงเรียนแพทย์ หรือรพ.ทั่วไปเครือกทม. เช่น ราชวิถี สิรินธร รพ. กลาง
ซึ่งถ้าหากสิทธิท่านอยู่ตามรพ.เหล่านี้ สามารถ walk in เข้ารับการรักษาได้โดยตรง
อีกอันคืออยู่ตาม คลีนิคบัตรทอง หรืออนามัย ที่มีตัวเลข เช่น ศูนย์ 01 - 70 กว่าๆ ผมจำไม่ได้ว่ามีกี่ที่ แต่น่าจะถึง 70 กว่าที่ พวกนี้ง่ายๆคืออนามัย แต่มีหมอประจำครับ ถ้าป่วยเล็กๆ เช่น ปวดท้อง เป็นหวัด
ท่านสามารถไปรับการรักษาที่นี่ได้ หรือถ้าหากเป็นหนัก หมอประจำคลีนิคประเมินแล้วว่าเกินศักยภาพ ก็จะส่งตัวต่อไปยังรพ.ทั่วไปต่อ หรือถ้าเป็นหนักอีก เช่นมะเร็งระยะลุกลาม หรือโรคหายาก
รพ.ทั่วไป อาจจะส่งเข้ารพ.ใหญ่ๆอย่างราชวิถีได้ หรือถ้าเป็นเด็ก ก็อาจจะส่งเข้ารพ.เด็กได้ครับ ซึ่งพวกศูนย์หรือคลีนิคเหล่านี้ จะมีในกรุงเทพและจังหวัดใกล้ๆครับ เช่นพวก ปทุมธานี นะที่ผมเห็น ส่วนจังหวัดอื่น ไม่เคยเห็นไม่แน่ใจว่ามีระบบนี้มั้ย
1.2 กรณีสิทธิอยู่ตจว.
ประชากรส่วนใหญ่ของประเทศจะอยู่ในระบบนี้ครับ คล้ายๆกับทางของกทม.ครับ คือระบบส่งต่อจากเล็กไปใหญ่
โดย จังหวัดนึงๆ จะมีรพ.ประจำจังหวัดครับ ซึ่งจะมีหมอเฉพาะทาง เช่นอายุรกรรม ศัลยกรรม หมอกระดูก หมอสูติ บลาๆซึ่งรพ.มักตั้งอยู่ในอำเภอเมือง กรณีที่จังหวัดไม่ใหญ่มาก สิทธิการรักษาจะขึ้นกับรพ.โดยตรง หรือถ้าหากอำเภอเมืองค่อนข้างใหญ่
อาจจะไปอยู่อนามัยประจำรพ. ถ้าหากปวดเล็กน้อยก็ไปอนามัยได้ แต่ถ้าเป็นเยอะ เค้าก้จะส่งตัวเข้ารพ.จังหวัดท่านที ซึ่งกรณีที่จังหวัดใหญ่มากๆ อาจจะมีรพ.ที่คล้ายๆรพ.จังหวัด สองที่ได้ครับ หรือกรณีที่จังหวัด มีภูเขากั้นหรือเดินทางลำบากก็อาจจะมี รพ.ใหญ่ได้ 2ที่ในจังหวัดเดียว
ส่วนกรณีที่ถ้าท่านไม่ได้อยู่อำเภอเมืองแต่อยู่ อำเภอรองๆลงมา ก็จะมีรพ.ประจำอำเภอครับ เค้าเรียกว่ารพ.ชุมชน ถ้าเป็นรพ.เล็กๆขนาด 30เตียง จะมีแต่หมอทั่วไป หากป่วยหนักต้องผ่าตัดหรือรับการรักษาที่มากขึ้น ก็จะส่งตัวต่อไปยังรพ.จังหวัดครับ หรือบางรพ.อำเภอที่ใหญ่ก็จะมีหมอเฉพาะทางด้วยเหมือนกัน สามารถรักษาได้เหมือนกัน
ซึ่งทั้ง 2 กรณีนี้ ถ้าเกินว่าท่านอยู่ในจังหวัดเล็กๆ แล้วหมอเฉพาะทางที่ประจำอยู่รพ.จังหวัดไม่สามารถรักษาต่อได้ เค้าก็จะส่งตัวท่านต่อไปที่รพ.ศูนย์ครับ ซึ่งก็จะมีแต่จังหวัดใหญ่ๆ ครับ อย่างภาคเหนือ เชียงใหม่ ลำปาง เชียงราย ภาคอีสาน ขอนแก่น โคราช อุบล ภาคใต้ หาดใหญ่ นครศรี อันนี้ยกตัวอย่างนะครับ
หลักการส่งตัวคือลดการแออัดของคนไข้ที่รพ.ใหญ่ๆครับ เช่นคนไข้ปวดท้องเล็กๆน้อยๆ แต่ไปรพ.ประจำจังหวัดกันหมด หมอที่รพ.จังหวัดก็จะงานหนัก จนทำให้คนไข้หนักๆได้รับการดูแลไม่ทั่วถึงครับ
ถ้าท่านสิทธิการรักษาอยู่คลีนิค แต่ไม่ไปคลีนิค ไปรพ.เลย บางทีรพ.อาจจะไล่กลับให้ไปคลีนิคก่อนครับ เนื่องจากรพ.คนไข้เยอะมากๆๆๆๆๆๆ
สำหรับสิทธิการรักษาบัตรทอง พวกยาที่จำเป็นในการรักษาทั้งหมด มียาที่จำเป็นรักษาได้ครับ เช่นท่านป่วย ปวดท้อง ท้องเสีย ไข้หวัด มียาครับ หรือป่วย ความดันเบาหวาน ก็มีรักษาเช่นกันครับ มีหลายตัวให้หมอเลือกใช้ ไม่ต้องกังวลเลยครับว่าจะไม่มียา มียาแน่นอน แต่เป็นยาพื้นฐาน
ประสิทธิภาพอาจจะสู้ไม่ได้และมีผลข้างเคียงเยอะกว่า แต่ยาพวกนี้ใช้กันทั่วโลกครับ รักษาได้ หรือถ้าท่านป่วยหนักขึ้น เป็นเส้นเลือดหัวใจตีบ สโตรก มะเร็ง ก็จะมียารักษาเหมือนกันครับ แต่อาจจะต้องเดินทางไกลไปจังหวัดหรือรพ.ที่ใหญ่ขึ้นครับ
ในกทม. ก็พวก ฬ รามา ศิริราช ราชวิถี หรือ ต่างจังหวัด ก็อาจจะเป็นโรงเรียนแพทย์ มช มข มอ. หรือรพ.ศูนย์ใหญ่ๆครับ
2. สิทธิเบิกตรง
หลักๆเลยคือข้าราชการ สิทธินี้เข้าได้ทุกรพ.รัฐในประเทศ ส่วนถ้าเข้า รพ.เอกชนเสียเงินเองครับ
ข้อดีคือหลักๆเลย คือ
1. สิทธินี้ได้ ทั้งพ่อแม่ สามีภรรยา และลูก แต่ไม่เกิน3 หรือ 4 คนนี่แหละ อันนี้ผมไม่แน่ใจ
2. สามารถเข้าได้ทุกรพ.รัฐ โดยที่ไม่ต้องมีใบส่งตัว เช่นท่านปวดท้องนิดๆหน่อยๆ สามารถไปรพ.ใหญ่ๆเจอหมอเฉพาะทางได้เลย
3. ยาบางตัวจะค่อนข้างดีกว่า เช่นยาความดันหรือเบาหวาน ผลข้างเคียงของยาน้อยกว่า แต่พูดตามตรง ตรงนี้ผมมองว่าไม่ได้จำเป็น ใช้ยาในสิทธิบัตรทอง ทั่วๆไปก็ได้ครับ รักษาได้เหมือนกัน
4. อีกข้อคือ สามารถนอนห้องพิเศษได้ โดยที่ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย หรืออาจจะมี+เพิ่มแต่มีส่วนลดครับ ตามรพ.
แต่ตรงสิทธิราชการต้องบอกว่าไม่ได้ฟรีทั้งหมดนะครับ มีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติ่มด้วย เช่น การผ่าตัด หากมีอุปกรณ์พิเศษที่เบิกไม่ได้ ก็ต้องจ่ายเองเช่นกัน ซึ่งตรงนี้ไม่ต่างจากสิทธิบัตรทองทั่วไปเท่าไรครับ เพราะเดี๋ยวนี้ อะไรที่บัตรทองเบิกไม่ได้ เบิกตรงก็เบิกไม่ได้ ทำให้ไม่ค่อยต่างกันมากครับ
3. ประกันสังคม
สิทธินี้ค่อนข้างจะต่างกันมากๆๆๆๆเลยครับ ซึ่งประกันสังคม เราจะสามารถเลือกรพ.ได้เอง ซึ่งหลักๆจะแบ่งเป็น
1. ประกันสังคมรพ.รัฐ อันนี้ไม่ต่างกันบัตรทองเลยครับ บางรพ.อาจจะมีห้องตรวจแยกประกันสังคม แต่คนเยอะเหมือนกัน ยาก็เหมือนกับบัตรทอง ทุกอย่างเหมือนกันหมด เบิกได้เท่ากันหมด
2. ประกันสังคมรพ.เอกชน ผมขอเรียกว่าลูกเมียน้อยเลยละกัน ถ้าเจอรพ.เอกชนดีหน่อยก็โชคดีไปครับ ถ้าซวยเจอรพ.เอกชนที่ผู้บริหารเน้นกำไรมากๆหน่อย บางทีท่านป่วยไป แล้วเกิดหมออยากจะเจาะเลือดท่าน แต่ทางรพ.กำหนดมาครับ ว่าเจาะเลือดได้ไม่กี่ตัว หรือจ่ายยาได้ไม่กี่เม็ด เพื่อบังคับให้คนไข้มาบ่อยๆ
ทำให้การรักษามันไม่เป็นไปตามที่ควรจะเป็น หรือบางทีรักษาไม่ได้ แต่ไม่ยอมส่งตัวต่อไปรพ.ที่ใหญ่ขึ้น ทำให้คนไข้อาการหนักขึ้นรักษาไม่ทันก็มี ข้อดีคือคนน้อยเฉยๆครับ ไม่ต้องนั่งรอนาน
***ผมบอกเลยว่าคนไข้ประกันสังคมรพ.เอกชน ต่างกับคนไข้ที่ใช้สิทธิประกันหรือเงินสดครับ เพราะเค้าจะจำกัดทรัพยากรให้คุณน้อยมากๆ แต่ถ้าคุณจ่ายเงินสดหรือมีประกันสุขภาพ เค้าจะทำทุกอย่างที่ทำได้ เพื่อเบิกกับประกันครับ***
3.ประกันสังคมโรงเรียนแพทย์ อันนี้เรียกว่าสวรรค์ครับ ต่างกับเอกชนลิบลับ แน่นอนคนไข้เยอะเหมือนรพ.รัฐครับ แต่ท่านจะได้รับการรักษาที่แทบจะไม่ตำกว่ามาตรฐานที่ควรจะได้ หรือเกินไปมากๆด้วยซ้ำ ได้เจาะเลือดได้ยาทุกอย่างที่ควรจะได้ แบบ unlimit พร้อมกับมีอาจารย์แพทย์ระดับ เดินบนอากาศได้ มาตรวจท่านในบางครั้งด้วย
ถามว่า เบิกตรงดีกว่าบัตรทองหรือปกส.ยังไง สำหรับผม ถ้าอยู่ต่างจังหวัดดีกว่าครับ เราสามารถไปรพ.ใหญ่ๆได้เลย โดยที่ไม่ต้องใช้ใบส่งตัว ในทางกลับกัน ถ้าอยู่ในกทม.กรณีที่ท่านสามารถไปทุกรพ.ได้ ถ้าท่านป่วยหนัก รพ.ก้มีสิทธิ์ปฏิเสธได้เหมือนกันครับ เพราะท่านสามารถไปได้ทุกรพ. ท่านจะไม่มีเจ้าภาพ เพราะต่างคนต่างเกี่ยงกัน ที่เคยมีข่าว(อันนี้ผมไม่แน่ใจนะครับ ถ้าข่าวผิดยังไงขออภัย)คือคนไข้ไม่รู้สึกตัว เรียกรถกู้ชีพมารับ รถติดต่อไปรพ.ไหนก็ไม่รับครับ เพราะคนไข้เข้าได้ทุกรพ. พอรพ.ไม่รับ รถก็ไปส่งไม่ได้ เพราะต้องให้รพ.รับก่อน ยกเว้นว่าคนไข้จะรู้สึกตัว เดินไปเอง รพ.จะปฏิเสธไม่ได้ครับ
ส่วนเรื่องอาการป่วย พูดตรงๆคือสำหรับหมอกับคนไข้มันไม่เท่ากันครับ บางทีท่านอาจจะคิดว่าป่วยหนักแต่สำหรับหมอมันไม่ใช่ มันก็ไม่ฉุกเฉินแค่นั้น เรื่องนี้มันอธิบาย ยากมากจริงๆ เพราะงั้นขอละไว้แล้วกันครับ