ผมเห็นประเด็นนี้ในโลกโซเชียลมาหลายเดือนละ
แต่ไม่มีเวลานำมาเขียน เพราะงานยุ่งบวกกับต้องคอยเลี้ยงลูกน้อยทั้ง 2 คน

วันนี้มีเวลา เลยอยากมาสรุปให้ฟัง
ในฐานะที่ผมเป็นคนที่ชอบศึกษาพระไตรปิฏกคนหนึ่ง
พร้อมกับหมั่นรักษาศีล ปฏิบัติธรรมไปด้วย
และก็ยังใช้เวลาว่างไปกับการเล่นเกม ดูหนังเหมือนคนทั่วๆไป
จะขอนำความรู้ที่มีมาอธิบายให้ท่านๆฟัง



ประเด็นในโซเชียลคือ มีพระ 2 รูป ดังที่อยู่ในคลิป
ให้ความเห็นเรื่องนี้ไว้ต่างกัน คือ

รูปที่ 1 พระศักดา: "การฆ่าคนเป็นเศษส่วนของบาป"

รูปที่ 2 พระมหาไพรวัลย์: "เศษส่วนของบาปต้องอธิบายให้ชัดว่าหมายถึงอะไร ถ้าหมายถึงการกระทำบาป การฆ่าดังกล่าว มันไม่เป็นปาณาติบาต (ผิดศีลข้อ 1) เพราะไม่ครบองค์ประกอบในเรื่องที่ไม่เป็นสิ่งมีชีวิตจึงไม่บาป"

ความเห็นของผม:
"ในบริบทของการฆ่าคนในเกมนั้นไม่เป็นบาปกรรม
แต่ในบริบททั่วๆไปของการเล่นเกม มีการเกิดขึ้นของอกุศลธรรมเป็นธรรมดา
ซึ่งมันเป็นเรื่องปกติทั่วไปของปุถุชนผู้ไม่ตามรักษาจิต
ต่อให้ไม่เล่นเกมส์ เช่น ดูหนัง ดูข่าว หรือแม้กระทั่งการพูดคุย
การทำการงาน อกุศลจิตย่อมเกิดขึ้นได้เป็นธรรมดา"

ที่ผมสรุปตามข้างบนนั้น
จะขออธิบายขยายความให้ละเอียดดังนี้

(1) อยู่ที่ความเข้าใจ สำหรับคนที่เข้าใจในเกมถูกต้อง
ในบริบทของการฆ่าคนในเกมนั้นไม่เป็นบาปกรรม
โดยวัดจาก อกุศลกรรมบท 10 เป็นหลัก https://84000.org/tipitaka/dic/d_item.php?i=321
เพราะในเกมส์ไม่มีชีวิต ไม่มีผัสสะเวทนาไปเกิดกับผู้ถูกกระทำ
ศีลข้อที่ 1 จึงไม่ครบองค์ประกอบ (สัตว์ต้องมีชีวิต)
ศีลข้อที่ 9 พยาบาทปองร้าย ถ้าเกมเป็นแบบ offline เล่นคนเดียว
ข้อนี้ไม่เกิดขึ้น เพราะปองร้ายนั้นต้องเป็นบุคคล ไม่ใช่สิ่งของหรือ AI ในเกม
(ถ้าสิ่งของ นับเป็นโทสะ)

สภาวะจิตขณะเล่นสำคัญ โดยปกติ คนที่เข้าใจเกม
(หรือมองว่าในวัยที่บรรลุนิติภาวะ แยกแยะชั่วดีได้บ้างแล้ว)
จะเข้าใจได้ว่า เกม คือ เกม ตัวละคร คือ ตัวละคร
การฆ่าในเกม คือ การสมมติ ไม่ใช่การฆ่าจริงๆ
เพราะโหลดเซฟหรือเล่นครั้งใหม่ มันก็กลับมาให้เห็น
ในขณะที่ฆ่า จิตจึงมักไปคิดเรื่องอื่นเช่น ไอเทมที่จะได้
เควสที่จะต้องผ่านตามเงื่อนใข หรือเสพเนื้อเรื่องแทน
หรือมีความมันส์ระหว่างเล่น
มักจะเกิดเป็นกามฉันทะซึ่งมัดรวมในโลภะมูลจิต
(เป็นอกุศลธรรม ไม่ใช่การเจตนาทำบาป)

ซึ่งการสรุปว่า "จิตเศร้าหมองแน่นอนในขณะฆ่าในเกม"
ของพระรูปที่ 1 นั้น มองว่าไม่ถูกต้องทั้งหมด
ในทางพระอภิธรรม โลภมูลจิตที่เกิดร่วมกับโสมนัสเวทนานั้นมีอยู่
และด้วยความที่ผู้เล่นไม่สนใจกับบริบทการฆ่า มุ่งสนใจอย่างอื่น
ที่เป็น Reward หรือผลลัพธ์แทน อีกทั้งกรรมคือการฆ่าในเกม
ไม่ได้ทำให้เกิดผัสสะเวทนาต่อสัตว์ใดๆ ไม่ได้เบียดเบียนสัตว์ใด
เพราะมองว่ามันคือการสมมติอยู่แล้ว ความเศร้าหมองในบริบทนั้น
จึงไม่เกิด

(2) แต่ในบริบททั่วๆไปของการเล่นเกม มีการเกิดขึ้นของอกุศลธรรมเป็นธรรมดา
อธิบายว่าขณะเล่นเกมแล้วไม่เป็นดังหวัง หัวร้อน หรือดีใจเสียใจ เศร้ากับเนื้อเรื่อง
สิ่งเหล่านี้ย่อมเกิดขึ้นได้ และเป็นธรรมดาของการเสพการละเล่น หรือดูละคร
หรือดูข่าว หรือสนทนาปราศัยกัน มีอารมณ์เกิดขึ้นจากรูปภายนอกมากระทบเป็นธรรมดา
สิ่งเหล่านี้หนีไม่พ้นการเกิด"อกุศลธรรม"
ถ้าเล่นแล้วจบ ก็ไม่มีปัญหา ในระดับของฆาราวาสไม่ได้ผิดศีลเบียดเบียนใคร
แต่ถ้าเล่นแล้วนำมาเบียดเบียนคนอื่นเช่น ตะโกนด่า สาปแช่ง หรือหลอกเอาของผู้อื่น
ขโมยเงินพ่อแม่มาเล่น อันนั้นผิดแน่ๆ เป็นบาปกรรม เป็นการประพฤติทุจริต

ในทางกลับกัน อาจจะมีคนแย้งว่า เวลาฆ่ามันต้องรู้สึกผิดลึกๆเป็นธรรมดาสิ
นี่แหละเศร้าหมอง อันนี้อธิบายกลับว่า หากเข้าใจอย่างนี้จริงๆ
คือผิดที่ความคิดเราเองนั่นแหละ เพราะหากเราเข้าใจว่า AI ที่ไม่มีชีวิต
ที่เกิดจากเงื่อนใขของคนทำเกม เข้าใจว่าเป็นสิ่งมีชีวิตซะอย่างนั้น และการฆ่า
(โดยสมมติ)ในเกม ที่พอเปิดมาใหม่ มันก็กลับมาเดินเล่นในเกมได้
ซึ่งการเข้าใจว่าเป็นการฆ่าที่เป็นการเบียดเบียนชีวิตจริงๆ
ถือเป็น "โมหะ" ความเข้าใจผิด หลงผิดอีกแบบหนึ่ง ซึ่งถ้าเข้าใจอย่างนี้
แสดงว่าคุณไม่ควรเล่นเกมแล้ว ไม่อย่างนั้นจะมีโมหะเกิดขึ้นแบบนี้เรื่อยๆไป
ส่งผลเสียเป็นอย่างมาก

อ่านมาถึงตรงนี้ กลัวจะงงระหว่างคำว่า "บาปกรรม" กับ "อกุศลธรรม (ที่ยังไม่สำเร็จเป็นกรรมบท, จะขอเรียกสั้นๆว่า อกุศลธรรมละกันครับ)"
ขออธิบายเพื่อความกระจ่าง:


ความต่างของการเกิดขึ้นของ บาปกรรม กับ อกุศลธรรม(อกุศลจิต/เจตสิก)


ความต่างของการให้ผลของ บาปกรรม กับ อกุศลจิต/เจตสิก


สรุปตอนเล่นเกมก็มีอกุศลธรรมเกิดขึ้นเป็นธรรมดา
แล้วผิดมากไหม มันน่ากลัวขนาดไหน?
อธิบายว่า สำหรับฆาราวาสทั่วไป ให้ยึด ศีล 5 หรือ กุศลกรรมบท 10 ไว้เป็นหลัก
ซึ่งการเล่นเกมหรือการดูการละเล่นก็ไม่ได้ผิดอะไร ในชีวิตประจำวัน การทำงาน
พบปะผู้คนย่อมต้องเจออกุศลธรรมในจิตขึ้นเป็นธรรมดา แต่ศีลเป็นเกราะ
เป็นปราการด่านสุดท้ายที่สำคัญไม่ให้นำไปสู่ความผิด ความเป็นหนี้

มองในแง่นี้ การเล่นเกมด้วยความเข้าใจคือ การผ่อนคลาย
ไม่ต่างจากการดูหนังฟังเพลง เสพการละเล่น ย่อมมี โลภะ โทสะ โมหะ
เกิดขึ้นบ้าง เป็นธรรมดา ตามเหตุปัจจัยของมัน
ย่อมไม่ผิด ไม่มีปัญหาสำหรับปุถุชนที่เป็นฆาราวาส
เพราะผลของอกุศลธรรมที่ยังไม่สำเร็จเป็นกรรมบทนั้นมีน้อย
เมื่อเทียบกับผลของกรรมบท
(อาจมีคนแย้งว่า แล้วพุทธพจน์ที่ว่า "จิตที่ตั้งไว้ผิดนั้น ย่อมทำร้ายเรา
ได้มากกว่าโจรที่ทำร้ายเรา" หละ อันนั้นถูกต้องแล้วครับ จิตที่ตั้งไว้ผิด
เช่น มิจฉาทฎฐิ นั้น ย่อมส่งผลให้บุคคลกระทำชั่วได้ในที่สุด
เมื่อทำผิดย่อมไปสู่อบายภูมิ นั่นคือการทำร้ายเราทางอ้อมนั่นเอง)

สรุป สำหรับฆาราวาสเราๆแล้ว ให้คิดว่าการเล่นเกม
ก็เป็นการละเล่นสันทนาการทั่วไปเหมือนอื่นๆ
ที่ย่อมมีจิตอันเป็นอกุศลเกิดขึ้นได้เป็นธรรมดา

แต่อย่างไรก็ตาม การเล่นเกมส์เพื่อผ่อนคลายนั้น
ดีกว่าการไปเบียดเบียนทำทุจริตทางกาย วาจา ใจ กับผู้อื่น
สำคัญคือ ต้องเข้าใจเกม ต้องรู้อารมณ์ตนเอง อาจมองเป็นเกมๆไป
หากเล่นแล้วเกิดหัวร้อน หรืออยากทำชั่ว ก็ควรเลิกเล่นเกมนั้น

สำหรับฆาราวาสแล้ว การวิตกกังวลกับเรื่องเหล่านี้
จนนำไปสู่ความลังเลสงสัย ลืมใส่ใจเรื่อง ทาน ศีลและภาวนา
อันนี้ถือเป็นการเสียประโยชน์มากกว่าได้ประโยชน์
เพราะมาวิตกในสิ่งเหล่านี้ แทนที่จะวิตกเรื่องการผิดศีล
หรือการประพฤติการเบียดเบียนผู้อื่นแทน

(แต่สำหรับคนที่ถือ ศีล 8 เล่นเกมก็ผิดศีลข้อ 7 นะครับ เล่นไม่ได้
เพราะเป็นข้าศึกต่อพรหมจรรย์ ศีลของพระเณรยิ่งไม่ต้องพูดถึง)

เพราะสิ่งที่เป็น High Priority คือ ศีล หลายคนยังทำได้ไม่หมด
แต่ไม่ใช่ว่าผมไม่เห็นด้วยที่จะกำจัด อกุศลธรรมพวกนี้ เพียงแต่
อุบายในการกำจัดอกุศลธรรมนั้น มีขั้นมีตอนของการปฎิบัติชัดเจน
อันพระศาสดาทรงตรัสไว้ดีแล้ว เช่น สติปัฎฐาน 4
ให้เราๆ ฆาราวาสทำตามสเตป ทาน ศีล ภาวนาได้เลย โดยเฉพาะศีล
สำคัญมาก เป็นสิ่งที่ทำแล้วเป็นไปเพื่อการไม่สั่งสมกิเลสด้วย
ดังพุทธพจน์ข้างล่าง




ปล. ทุกวันนี้ผมก็เล่นเกมบ้างตามโอกาส
แต่ก็ไม่ได้คิดว่าเกมจะมาบงการให้ผมไปทำชั่วนั่นนี่ได้
เพราะผมเข้าใจดีว่ามันคือเกม มันคือเงื่อนใขสมมติที่คนสร้างมา
เล่นให้ผ่อนคลาย แบ่งเวลาให้เหมาะสม

ว่างๆ ผมก็ปฎิบัติธรรม ให้ทาน รักษาศีล เจริญกายคตาสติ
ตามปกติครับ ใช้ชีวิตบนความไม่ประมาท เป็นผู้ให้
ไม่เบียดเบียนผู้อื่น


ท่านใดมีความคิดเห็นอย่างไร แชร์ได้ครับ

ขอโทษนะครับ แต่สำหรับผมผมว่ามันไร้สาระ เกมก็คือเกม ชีวิตจริงก็คือชีวิตจริง

ถ้าเล่นเกมแล้วไปโกงคนอื่นอะไรแบบนี้เออมีส่วน แต่ฆ่าในเกมนี่ไร้สาระจริงๆครับ

เห็นด้วยกับท่านครับ มันสามารถเป็นอกุศลได้ไม่ต่างจากกิจกรรมอื่นๆที่เราทำกันทั่วไป ไม่ได้ดีกว่าหรือแย่กว่า เพราะมันก็คือกิจกรรมอันหนึ่งแค่นั้น

คิดซะว่าเป็นการละเล่นอย่างหนึ่ง เหมือนกีฬา การแข่งขันอื่นทั่วไป
แค่ในเกมมันต้องเอาชนะด้วยการฆ่าตัวละครสมมุติเท่านั้นเอง
การฆ่ามันก็มีหลายบริบทนะ ฆ่าด้วยการทำคะแนนมากกว่า ฆ่าด้วยการสมมุติ ฆ่าด้วยการจำลองการฆ่าจริง

แล้วนะ .. ถ้าคิดว่าการฆ่าในเกมมันก็ผิด เพราะมันมาจากจิตอกุศล
ผมว่ามันผิดธรรมชาติน่ะ มันจะไม่มีการแข่งขันเกิดขึ้น ทั้งในสมมุติและชีวิตจริง
พอมีคู่แข่งขึ้นมาก็ชิงสมัครใจยอมแพ้ เพราะไม่อยากเบีดเบียนทำร้ายผู้อื่นแบบนี้เหรอ

เราอาจจะอยากปลดปล่อยความดิบเถื่อนในตัว โดยเลือกไปคลั่งในเกม ซึ่งสมัยนี้ที่ทำได้สมจริงมาก เราทำเพื่อความสนุกสะใจของเรา และสิ่งนั้นก็ไม่ได้เบียดเบียนคนอื่น ยกเว้นสุขภาพจิตตนเอง ผมเองก็ทำอยู่บ่อยๆ เวลาอยากสนุก ก็ไปอาละวาดใน GTA มันตลกดี แต่ก็อาจจะรู้สึกเครียดหรือเบื่ออยู่บ้าง

สิ่งที่ทำแล้วใจผ่องใสคือบุญ สิ่งใดทำแล้วใจขุ่นมัวคือบาป ส่วนจะบาปมากบาปน้อยนั้นก็อีกเรื่อง เราอาจจะมองคำว่าบาปนั้นมันรุนแรง แต่บางเรื่องมันไม่ได้ขนาดนั้น แต่ก็ยังนับว่าเป็นบาปเพราะทำให้จิตใจเร่าร้อน เช่น บางครั้งเห็นรูปดาราสวยๆโพสท่าเซ็กซี่ เราก็เอาไปจินตนาการต่อเติมความลามก ทั้งที่มันเกิดขึ้นและจบลงแค่ในหัวเรา แต่มันก็เป็นบาปครับ เพราะทำให้จิตใจเรากระวนกระวายจากความอยากที่เกิดขึ้นมา

ทำไมผมต้องเชื่อว่า อกุศลกรรมอะไรที่ว่านั่นมันถูก แล้วถึงเอามาjudgeการฆ่าคนในเกมได้
บรรทัดฐานเมื่อเกือบ3000ปีที่แล้ว มันต้องมีการปรับปรุงกันบ้าง กฏหมายไม่กี่ร้อยปี บางตัวเรายังมองว่าล้าสมัย แล้วนี่อะไร2564ปี บางอย่างมันก็ต้องปรับปรุงอะครับ

จริงๆ แรกเริ่มที่ผมได้ยินว่า "ฆ่าคนในเกมแล้วบาป" ผมนี่ขำมากครับ
ก็เพราะว่ามองว่าไร้สาระเช่นกัน
เล่นเกมก็ไม่ต่างจากการละเล่นอื่นๆ

แต่พอได้เห็นคนรอบข้างโต้แย้งกัน หรือเป็นประเด็นบนโซเชียล
เห็นคนที่แอนตี้เกมมักเอามาโจมตีคนเล่นเกม
ซึ่งปัจจุบันการเล่นเกมมันเป็นระดับอาชีพได้
ประกอบกับที่ผมเองก็เล่นบ้างไรบ้าง

ไม่พอ ด้วยเหตุที่ผมชอบศึกษาธรรมมะ
เห็นคนเข้าใจผิดเรื่อง บาปกรรม กับ อกุศลธรรม

ผมก็เลยลองศึกษาหาเหตุผลดูว่ามันควรจะเป็นยังไง
ตามนี้ครับ

เกมมันก็แค่สิ่งบันเทิงอ่ะ ทำให้เราออกมาเล่นตามลักษณะเกมไง

ถามว่ามันมีชีวิตมั้ย หรือเป็นตัวแทนของคนหรือก็ไม่ใช่ เพราะมันคือจำลองสถานการณ์มาให้เล่นนี่นา

ซึ่งสถานการณ์นั้น ไม่ได้เกิดขึ้นจริงๆหรือเอาไปต่อยอดในชีวิตจริงซะหน่อย

ผมว่ามาเถียงเรื่องเล่นเกมแล้วบาปมั้ยนี่ไม่น่ามาถกกันเลยจริงๆนะ แค่แยกว่าเกมไม่ใช่สิ่งแท้จริงในชีวิตก็คือวัตถุธรรมดาเลย

แล้วถ้าสมมติฐาน ของ อีลอน มัสก์ และนักวิทยาศาสตร์บางท่านเป็นจริงล่ะ

ที่ว่า โลกเราอาจมาจากการสร้าง ของเกมและเอไอ เช่นกัน. โดยพระเจ้าก็อาจเป็นมนุษย์เช่นกัน

แล้วการที่เราฆ่ากันในโลกนี้(เกมของพระเจ้า) หรือพระเจ้าสั่งควบคุมการฆ่า ในเกมของพระเจ้า .......แบบนี้ล่ะบาปไหม?


ปล.ถ้าถามว่าบาปไหม คงต้องตอบว่า บาป เพราะการบาป เกิดขึ้นได้ทั้ง กายกรรม(กาย) วจีกรรม(วาจา) มโนกรรม(ใจ ความคิด) แล้วเกมนี่ก็มาจากมโนกรรม

แต่ถ้าถามว่า ผิดขนาดนั้นเลยรึ? ส่วนตัวผมมองว่าการที่เราผ่อนคลาย แล้วมีความสุข มีพลังที่จะทำประโยชน์บนโลกใบนี้ต่อไปสำคัญที่สุด

ผมไปตกปลาในแรคถือว่าบาปไหมครับ

ก่อนอื่นต้องแยกให้ชัดเจนก่อนครับว่าบาป กับการผิดศีลข้อปาณาติบาตร มันคนละส่วนกัน และต้องนิยามว่าบาปคืออะไรให้ได้ก่อน

พอดีตอนนี้ผมทำงานอยู่ถ้าเขียนคงจะยาว แต่ผมเชื่อว่าท่านมีความรู้พื้นฐานดีอยู่แล้ว เอาไว้กลับบ้านผมค่อยมาดูคนตอบว่าครอบคลุมประเด็นที่ผมจะเขียนรึยัง ถ้ายังแล้วไม่ขี้เกียจ ผมจะมาตอบนะครับ

ผมอึ้งกับการถกเถียงประเด็นพวกนี้มากนะ ทำให้ผมรู้สึกว่าคนที่มานั่งคิดประเด็นพวกนี้จริงจังได้นี่ มีเวลาว่างมากจริงๆ

ยินดีครับ
แต่ผมพอจจะเดาได้ว่าท่านจะแย้งผมเรื่องไหน
เพราะผมเคยโต้แย่งกับคนอื่นเรื่ิองคำว่าบาปมาก่อนเช่นกัน
แต่อย่างไรก็ตาม
อยากให้ท่านลองสังเกตดีๆว่า ผมใช้คำว่า "บาปกรรม"
มากกว่าจะใช้คำว่า "บาป" เฉยๆซึ่งความหมายครอบคลุมกว้าง
แต่ก็ยินดีรับฟังทุกความเห็นครับ

Dota2 นับไหม

ผมไม่ลึกซึ้งเรื่องหลักในศาสนาพุทธนะ

ถ้าคิดจากตัวผมเอง ผมก็ว่าไม่บาป เพราะเกมเป็นสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นจากสิ่งของ ไม่ใช่สิ่งมีชีวิตที่ธรรมชาติสร้างขึ้น

ทีนี้ก็มาเรื่องความคิดอกุศลที่เกิดขึ้นเวลาเล่นเกม

สิ่งที่เกิดขึ้นในเกมคือเกมจะสมมติเหตุการณ์ ๆ หนึ่งขึ้นมา โดยเราจะได้รับบทเป็นตัวละครสมมติคนหนึ่งและตัวละครอื่นที่อยู่ในเกมก็เป็นตัวละครสมมติอีกเหมือนกัน

ตัวคนเล่นรู้อยู่แล้วว่า เหตุการณ์และตัวละครทั้งหลายในเกมมันเป็นเหตุการณ์สมมติ ซึ่งไม่ได้มีผลให้ใครตายหรือบาดเจ็บจริง ๆ เลย

ดังน้้นผมจึงคิดว่าไม่น่าจะบาปอีกเหมือนกัน