"ทำไมไม่ควรตรวจฟรีให้ทุกคน" (softer with meme)
ขอบ่นเรื่อง COVID-19 หน่อยว่า "ทำไมไม่ควรตรวจฟรีให้ทุกคน"
ก่อนอื่นเลย โควิดตรวจฟรีมั้ย?
คำตอบคือ ฟรี!! ในคนที่เข้าเกณฑ์และให้ผล detect แล้วเกณฑ์ที่ว่านี่ต้องไปดูคือคัดมาแล้วว่าคุณมีความเสี่ยงจริงๆนะ สมควรได้ตรวจดังนั้นเวลาให้ข้อมูลควรให้ข้อมูลอย่างตรงไปตรงมาและถูกต้อง
อย่ามั่วนิ่มเพื่อให้ได้ตรวจ นอกจากจะเสียงบประมาณกับเวลาแล้ว มันจะเกิดข้อมูลที่ผิดพลาดทางระบาดวิทยาด้วย
แล้วทำไมตรวจฟรีให้ทุกคนเลย?
ผมอยากได้ definition คำว่าฟรีทุกคนมากเลย ฟรีทุกคนนี่คนละกี่ครั้ง? 1 ครั้ง หรือ กี่ครั้งก็ได้ตรวจฟรีให้ทุกครั้ง?
แล้วถ้าตรวจฟรี 1 ครั้งแล้ว Not detect แต่หลังจากนั้นไปมีความเสี่ยงมาอีก มีอาการใช่เลย ก็จะเสียโอกาสตรวจไปเลยนะ
สุมมติ รัฐประกาศตรวจฟรี 1 ครั้ง วันพรุ่งนี้ เชื่อเลยว่าคนจะแห่ไปรพ.เยอะมาก ตีว่าไปตรวจซัก 2 แสนคนในวันแรก
ความพินาศของระบบสาสุขก็เกิดขึ้นเลยที่นี้คนล้นรพ. และแออัดกันยิ่งกว่าเดิมอีก อันนี้จะเพิ่มโอกาสติดเชื้อมากกว่าเดิมมั้ย? บุคลากรทางการแพทย์ก็ไม่ต้องพูดถึง ตายกันทั้งประเทศ
และที่สำคัญ ประเทศเรามีขีดความสามารถในการตรวจ COVID-19 ด้วย PCR ราวๆ 5000 ครั้งต่อวัน นั่นหมายความว่าสองแสนคนที่ไปตรวจวันแรก จะออกผลให้ครบหมดทุกคนก็ 40 วัน!!! (quick math)
และคนที่ควรตรวจจริงๆ ต้องการผลจริงๆ จะต้องมารอผลตรวจนานเกินที่ควรจะเป็น อาจจะตายก่อนผลออก
แล้วถ้าตรวจฟรีทุกคนกี่ครั้งก็ได้ความพินาศไม่ต้องพูดถึง ยังไม่รวมคนที่พารานอยด์คิดว่า "กูติดแน่ๆเลย" ที่คงจะไปตรวจมากกว่า 1 ครั้ง แล้วทำให้งานโหลดกว่าเดิม หรือไปติดจากการไปรอตรวจนั่นแหละ
อีก 1 คำถามยอดฮิต
"ทำไมไม่ใช่วิธีอื่นด้วยที่ไม่ใช่ PCR มี rapid test ที่ออกผลใน 15 นาทีด้วยนะ"
ผลเข้าใจเลยว่าคนถามมักจะไม่ได้เข้าใจหลักการตรวจ Rapid test, immunochromatography, หรือ strip test พวกนี้ที่ผ่านการรับรองแล้วว่าตรวจได้จริง ตอนนี้มีแต่ Antibody และ Antigen
ซึ่ง Antibody ถ้าเป็น IgM จะตรวจพบได้ครั้งแรกราวๆ 15 วัน อาจจะเร็วกว่านิดหน่อยหรือช้ากว่านิดหน่อยตามโชคชะตาและความขยันของ B cells ในแต่ละคน ถ้าเป็น IgG นู่นเลยจ้าาาา primary infection กว่าจะ class switching เกือบเดือนเลย และตรวจเจอ Ab ก็ไม่ได้หมายความว่ามึงจะเป็น ยิ่งถ้าเจอ IgG นี่คุณหายแล้วล่ะ
พูดง่ายๆ การตรวจ Antibody ยังไม่ได้เหมาะสม ณ เวลานี้เพราะมันอาจจะพบได้หลังจากหายจากโรคแล้ว ยิ่งถ้าซื้อไปตรวจกันเอง จะพารานอยด์ไปกันใหญ่
ส่วน Antigen ตอนนี้ยังหาใครพิสูจน์ชัดๆไม่ได้ว่ากี่วันกันแน่ คาดว่าราวๆ 5-7 วัน แต่ที่ชัดเจนเลยว่า Spain เจอผล false positive จากการตรวจ Ag ถึง 30% คือไม่เป็นโรค แต่บอกว่าเป็นอ่ะ ในเชิง diagnostic นี่คือ strip ที่่ห่วยแตกมาก ถ้าข่าวนี้จริงอ่ะนะ
แต่ PCR เจอเร็วที่สุดคือ 1 วัน และ mean อยู่ที่ราวๆ 3 วัน และตรวจพบได้จนถึงหายจากโรคแล้ว หมายความว่าถ้าติดเชื้อมาไปตรวจวันภายใน 5 วันแรกจะมีแค่ PCR ที่่เจอได้ ในขณะที่การตรวจอื่นๆให้ผลลบอยู่
ดังนั้น PCR ในเวลานี้แหละ เหมาะกับการวินิจฉัยมากที่สุดแล้ว
แล้วทำไมไม่เพิ่มการตรวจ PCR ล่ะ?
คนที่รัน PCR คือนักเทคนิคการแพทย์(MT) แล้ว MT ทุกคนทำเป็นมั้ย?
คำตอบคือไม่ ประเทศเราน่าจะมี MT ราวๆ 8 พันคน แต่คนที่ทำ PCR เป็นอาจจะมีไม่ถึงพันหรือไม่กี่ร้อยคนด้วยซ้ำ
พูดง่ายๆคือคนทำเป็นอ่ะมีไม่กี่คนหรอก ต้องรันการตรวจให้ทั้งประเทศก็ตายคาเครื่องพอดี
และห้องแล็บที่ qualified ในการจะตรวจ COVID-19 ได้นี่ต้องเป็นระดับ IV เท่านั้น (ตามเกณฑ์ข้อ 4.d ของ ISO15190 อ่ะนะ) อีแล็บระดับนี้อ่ะ ทำยากมากและลงทุนสูงมาก คิดว่าประเทศไทยมีไม่เยอะมากด้วย
ถ้างั้นควรทำยังไง? ถ้าเสี่ยงมาก็ quarantine ไว้ก่อน มีอาการป่วยก็ไปตรวจตามสเต็ป
ถ้ายังไม่เสี่ยงล่ะ? ก็รักษาสุขอนามัยเหมือนเดิม ใส่หน้ากากป้องกันตัวเอง social distancing กันไป
จะป่วยไม่ป่วยก็ต้องป้องกันตัวเองอ่ะ this is best way-out แล้ว
Sorry, no potatoes here