อะไรคือ ปรากฏการณ์ราโชมอน?


จากคำบอกเล่าที่แตกต่างและมุมมองที่หลากหลาย ความจริงที่ไม่ได้มีเพียงความจริงเดียวและล้วนขึ้นอยู่กับตัวบุคคล สิ่งเหล่านี้ล้วนนำไปสู่ปรากฏการณ์ราโชมอน

ปรากฏการณ์ราโชมอน (Rashomon effect) หรือ ปรากฏการณ์คุโระซะวะ (Kurosawa effect) คือ ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อผู้คนกล่าวถึงสิ่งเดียวกันที่ได้พบเจอหรือเผชิญนั้นแตกต่างกัน คำบอกเล่าที่แสดงให้เห็นมุมมองที่แตกต่างกันในการตีความสิ่งเดียวกัน ปรากฏการณ์ราโชมอน มีต้นกำเนิดมาจากภาพยนตร์ที่โด่งดังเรื่อง Rashomon (1950) ผลงานชิ้นเอกของ อาคิระ คุโระซะวะ



ภายหลังภาพยนตร์ Rashomon มีภาพยนตร์อย่าง Predestination (2014) Gone Girl (2014) Citizen Kane (1941) The Woman in Question (1950) Courage Under Fire (1996) อีกทั้งหนังสือเรื่อง Night of January 16th ของ ไอน์ แรนด์ และ As I Lay Dying ของ วิลเลียม ฟอกเนอร์ นำปรากฏการณ์ราโชมอนไปใช้เป็นเทคนิคในการดำเนินเรื่อง โดยนำเสนอปมของเรื่องเพื่อให้ผู้อ่านได้สนุกไปกับการตีความเรื่องราวของภาพยนตร์แล้วเฉลยปมต่างๆ ในภายหลัง

ความสับสนที่เกิดขึ้นจากปรากฏการณ์ราโชมอนนำไปสู่คำถามที่ว่า คำกล่าวไหนคือความจริง และคำกล่าวที่เหลือคือคำโกหกหรือเปล่า

ปรากฏการณ์ราโชมอนไม่เพียงเกิดขึ้นในโลกภาพยนตร์และหนังสือ แต่เกิดขึ้นได้ทั่วไปในชีวิตประจำวัน โดยหลายครั้งที่ปรากฏการณ์ราโชมอนเกิดขึ้นในการพิจารณาคดีฆาตกรรมในชั้นศาลเมื่อเหล่าพยานที่เห็นเหตการณ์ให้การแตกต่างกัน แม้ว่าแท้จริงแล้วความจริงจะมีเพียงหนึ่งเดียว แต่ความจริงในความทรงจำ การรับรู้ และการตีความของพยานแต่ละคนนั้นอาจแตกต่างกัน ปรากฏการณ์ราโชมอนสร้างความสับสนและเป็นอีกหนึ่งสิ่งที่ฆาตกรสามารถหยิบยกมาเพื่อบิดเบือนความจริงและหลีกเลี่ยงการลงโทษได้

ปรากฏการณ์ราโชมอนได้นำเสนอความจริงแท้เกี่ยวกับความแตกต่างของมนุษย์ เพราะหากมนุษย์นั้นมีตัวตน มุมมองความคิด และประสบการณ์ที่แตกต่างกัน ก็ไม่แปลกที่การตีความถึงสิ่งๆ หนึ่งจะมีความหลากหลายกันไปตามตัวบุคคล ปรากฏการณ์ราโชมอนเป็นอีกสิ่งที่บ่งบอกถึงตัวตน ความคิด และมุมมองของมนุษย์

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
อริสา จิรสิทธิบัณฑิตย์ : เรียบเรียง


ที่มา https://www.sm-thaipublishing.com/content/11375/rashomon-effect

เข้ามานึกว่าจะได้อ่านคำแถลง​ของอีกฝั่ง

สำหรับผม

ตอนดูหนัง ถ้าเราเชื่อ เราสงสารใคร จะแทนตัวตนของเราในนั้น
เช่น ถ้าเชื่อซามูไร ก็จะมีลักษณะ สิ่งที่แบกรับไว้ คล้ายๆกันไป

และเมื่อดูจบแล้ว ความงง สงสัย จะมาทันทีว่ามันมีเรื่องที่เกิดขึ้นในเหตุการณ์เดียวกันนี้ 5 เรื่อง
เรื่องของโจร เรื่องของผู้หญิง เรื่องของซามูไร เรื่องของคนตัดฟืน เรื่องของเรา(คนดู)
แล้วมันฉลาดมาก ในการทำงาน คือ ใช้อาวุธ 2 อัน มีดาบยาว และมีดสั้น ให้เราเขว

ว่าอันไหนกันแน่

และเมื่อสงสัยจนคิดแล้ว จะบรรลุทันที ว่า เรื่องของมัน เราไม่ต้องไปสนใจ และโลกมันเป็นแบบนี้แหละ

เหมือนชมเกมการแข่งขันจบ ก็ตามนั้นมันจบไปแล้ว

คนเขียนบทความน่าจะจำผิด Citizen Kane ออกฉายก่อนราโชมอนเกือบ 10 ปี นอกจากไม่ได้เกี่ยวข้องกันแล้ว ฝั่งตะวันตกเขามองว่าราโชมอน ได้แรงบันดาลใจมาจาก Citizen Kane ด้วยซ้ำครับ แต่ปู่อากิระ แกบอกไม่เคยดู Citizen Kane เพิ่งมารู้จักตอนที่ราโชมอนออกฉายไปแล้ว จริงหรือเท็จก็คงมีแค่ปู่อากิระคนเดียวในโลกที่รู้คำตอบ

Vantage Point (2008)

อุโมงค์ผาเมือง งงดี

สมัยเรียนอาจารย์เคยเปิดให้ดู ยอมรับเลยสมัยนั้นคืองง เชื่อใครดีหว่า

ออกห้องมาแบบปวดหัวมาก

ที่เป็นตัวฟ้าๆ มีของวิเศษ ป่ะ

ผกก ญี่ปุ่นคนนี้อย่างตำนาน

กำกับ seven samurai ก็บ่งบอกแนว รวมกลุ่มกันทำภารกิจบางอย่างเหมือนกัน

แนวที่ INCEPTION ทำออกมาน่ะครับ

ใครอยากดูซีรี่ย์แนวนี้ แนะนำ Star Wars The Acolyte เลยครับ Showrunner บอกเอง จนผู้คนต่างยกให้เป็นซีรี่ย์แนวราโชมอนที่ดีที่สุดตลอดกาล

แหม่