เห็นมู้ล่างๆมีคนโดน layoff และอีกหลายคนเสี่ยงจะโดนเยอะมากเลยอยากมาแชร์ความรู้ที่ได้มาจากเพื่อนที่เคยโดน layoff เช่นกันและมันโชคดีมีเพื่อนเป็นทนาย เลยรักษาสิทธิตัวเองได้เต็มที่

มันคือการต่อรอง "ค่าชดเชยเลิกจ้าง" ที่ผมคิดว่าคนไทยหลายคนโดนนายจ้างบริษัทสวมเขากันเยอะมากจากความไม่รู้และความกลัว ทำให้เสียสิทธิในการได้ค่าชดเชยที่ควรจะได้จริงๆ

ประเทศไทยเป็นประเทศที่มีกฏหมายคุ้มครองพนักงานดีมาก (กฏหมายค่อนข้างเป็นประโยชน์ต่อพนักงาน)

ทีนี้มาดูกันว่าควรทำอย่างไร ณ วันที่โดนเลิกจ้าง และ เราเรียกร้องเงินค่าชดเชยอะไรได้บ้างตามกฏหมาย


วันแรกหลังจากได้รับแจ้งว่าโดนLayoff
ตั้งสติห้ามเซนเอกสารอะไรที่บริษัทหรือนายจ้างส่งมาให้ทั้งนั้น นายจ้างหลายที่เอาเปรียบจากความกลัวและความไม่รู้ของลูกจ้าง ส่งเอกสารยินยอมรับค่าชดเชยมาให้เซนทันที ซึ่งค่าชดเชยที่อยู่ในเอกสารมันมักจะน้อยกว่าความเป็นจริงที่ควรได้มาก ห้ามเซนเด็ดขาดดดดดดด บริษัทไม่มีสิทธิบังคับให้เซน และ ไม่มีสิทธิบังคับให้ออก ณ วันนั้นเลย เพราะตามกฏหมายแล้วบอกเลิกจ้างต้องบอกก่อนวันพ้นสถานะจริงๆ 30 วันหรือ 1 รอบเงินเดือน ไม่ต้องเซนเอกสารและกลับมานั่งคิดที่บ้านก่อนว่าจะเรียกร้องและต่อรองเงินชดเชยข้อใดได้บ้างตามกฏหมายเพื่อรักษาผลประโยชน์ของเราให้มากที่สุด

เงินส่วนที่เราต้องได้จริงๆหรือต่อรองได้

1.เงินชดเชยการจ้างออก (หรือ "ค่าชดเชยเลิกจ้าง") (ต้องได้ตามกฏหมาย)
ในประเทศไทยมีกฎหมายแรงงานที่กำหนดไว้อย่างชัดเจนภายใต้ พระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ. 2541 โดยระบุการจ่ายเงินชดเชยให้กับลูกจ้างที่ถูกเลิกจ้างโดยนายจ้างอย่างไม่เป็นธรรม และกำหนดอัตราการชดเชยตามอายุการทำงานของลูกจ้าง ซึ่งมีข้อหลัก ๆ ดังนี้:

อายุการทำงาน 120 วันแต่ไม่ถึง 1 ปี: ลูกจ้างจะได้รับเงินชดเชยเท่ากับค่าจ้างอัตราสุดท้ายของ 30 วัน หรือ 1 เดือน
อายุการทำงาน 1 ปีแต่ไม่ถึง 3 ปี: ลูกจ้างจะได้รับเงินชดเชยเท่ากับค่าจ้างอัตราสุดท้ายของ 90 วัน หรือ 3 เดือน
อายุการทำงาน 3 ปีแต่ไม่ถึง 6 ปี: ลูกจ้างจะได้รับเงินชดเชยเท่ากับค่าจ้างอัตราสุดท้ายของ 180 วัน หรือ 6 เดือน
อายุการทำงาน 6 ปีแต่ไม่ถึง 10 ปี: ลูกจ้างจะได้รับเงินชดเชยเท่ากับค่าจ้างอัตราสุดท้ายของ 240 วัน หรือ 8 เดือน
อายุการทำงาน 10 ปีขึ้นไป: ลูกจ้างจะได้รับเงินชดเชยเท่ากับค่าจ้างอัตราสุดท้ายของ 300 วัน หรือ 10 เดือน

2.ค่าบอกกล่าวล่วงหน้า (ต้องได้ตามกฏหมาย)
ตามกฎหมายแรงงาน นายจ้างต้องแจ้งการเลิกจ้างล่วงหน้าอย่างน้อย 1 งวดการจ่ายค่าจ้าง หรือประมาณ 30 วันก่อนวันที่เลิกจ้างจริง

หากนายจ้างไม่แจ้งล่วงหน้า หรือเลิกจ้างทันทีโดยไม่ให้ลูกจ้างทำงานจนถึงสิ้นงวดการจ่ายค่าจ้าง นายจ้างต้องจ่ายค่าจ้างเท่ากับเงินเดือนของลูกจ้างเป็นเวลา 30 วัน หรือเท่ากับจำนวนวันที่ควรบอกกล่าวล่วงหน้าแทนการแจ้งล่วงหน้า

3.ค่าเสียหายจากการเลิกจ้างโดยไม่เป็นธรรม หรือ ค่าตกใจ (ต่อรองได้ตามกฏหมาย)
ตามชื่อเลยครับ ซึ่งการเลิกจ้างส่วนใหญ่(layoff) มันไม่เป็นธรรมอยู่แล้ว เราไม่ได้ทำผิดกฏ ไม่ได้ทำอะไรให้เสียหาย performance ไม่ได้ต่ำ ทำงานไม่ได้ห่วย เพราะฉะนั้นเลิกจ้างไม่เป็นธรรมทั้งนั้น
การคำนวณค่าตกใจ ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย เช่น:
- อายุการทำงาน ของลูกจ้าง
- ตำแหน่งและบทบาท ของลูกจ้าง
- สถานการณ์และลักษณะการเลิกจ้าง ว่ามีความรุนแรงหรือเป็นเหตุการณ์ที่ก่อให้เกิดความเสียหายต่อจิตใจหรือชื่อเสียงของลูกจ้าง
- ความเดือดร้อนที่เกิดขึ้น จากการเลิกจ้าง เช่น ความยากลำบากในการหางานใหม่ หรือผลกระทบต่อรายได้และครอบครัว

4.วันหยุดที่เหลือและเงินพิเศษที่บริษัทต้องจ่ายเราอยู่แล้วทุกเดือนหรือทุกปี
เช่น พวก OT ค่าเดินทาง ค่าโทรศัพ ค่าคอม วันหยุดที่เหลือ

5.อยากให้ออกวันนี้ก็จ่ายเพิ่มมา
ข้อนี้คือไม่มีในกฏหมายตรงๆ แต่มันเป็นผลพวงมาจากกฏหมาย แจ้งเลิกจ้างก่อน 30 วัน มันเลยทำให้บริษัทไม่สามารถไล่เราออกได้ทันที ถ้าบริษัทไหนอยากให้เราออกวันนี้พรุ่งนี้ไม่ต้องมาทำงานแล้วต้องคืนของคืนทุกอย่างหมด เราก็สามารถ bluff กลับไปได้เลยว่า "อยากให้ออกวันนี้เลยก็จ่ายเพิ่มมา X เดือนครับน้อนๆ" ไม่งั้นก็รอ 30 วันไปตูถึงออก แล้วก็ถ้าออกทันทีอย่างลืม + เงินข้อ 1 ไปด้วยนะคนละส่วนกัน

6.ไม่อยากเจอกันที่ศาลก็จ่ายเพิ่มมา
ข้อนี้อาจจะใช้ได้กับนายจ้างที่มีตังหน่อยหรือบริษัทต่างชาติ คือเรา bluff กลับไปว่าเราควรได้เงินข้อ 1-6 เพิ่มอีก 10% 20% 30% จะไปฟ้องศาล บางบริษัทไม่อยากเสียเวลาไปยุ่งอะไรกับคดีความฟ้องร้องก็จำใจจ่ายๆไปอาจจต่อรองลงมาเหลือครึ่งนึง จบๆไป ซึ่งกรณีนี้เรามีแต่เจ๊ากับเจี๊ย เพราะถึงฟ้องแพ้ก็ไม่เสียอะไร(อาจจะแค่ค่าทนาย) ถ้าฟ้องชนะก็ได้เงินเพิ่ม

นี้ก็เป็นความรู้ทั้งหมดที่ผมมีนะครับ อยากมาแชร์ให้เพื่อนสมาชิกจะได้ไม่โดนนายจ้างเอาเปรียบกัน แล้วก็จำไว้ว่าที่เรเรียกร้องไปคือสิทธิที่เรามีอยู่แล้ว เราไม่ได้เป็นครอบครัวเดียวกับบริษัท บริษัทไม่ใช่ครอบครัวเราเช่นกัน อย่าใจอ่อน

หากจากกันด้วยดี ก็อย่าลืมขอหนังสือเลิกจ้างมาด้วยนะครับ

เอาไว้ใช้ตอนขึ้นทะเบียนรับเงินชดเชยกรณีว่างงาน

.

เพื่อนผมเล่าว่าบริษัทปิด จะจ่ายชดเชยแค่ 1 เดือน พนักงานไม่ยอม รวมตัวไปฟ้องศาล ศาลตัดสินให้บริษัทจ่ายตามกฎหมาย เพื่อนบอกว่าต้องได้ 10 เดือน สุดท้ายชนะในศาลแต่บริษัทไม่จ่ายเลยสักบาท เพราะบริษัทใช้คนจนๆเป็นนอมินีในชื่อเจ้าของ

ค่าตกใจ (ภาษาพูด) คือ ค่าชดเชยแทนการบอกกล่าวล่วงหน้า (ข้อ 2) ไม่ใช่ ข้อ 3 ตามที่ท่านนำมาลง

ค่าเสียหายจากการเลิกจ้างไม่เป็นธรรม ในกรณี Lay off คนจำนวนมาก ต้องไปดูว่าบริษัทประสบปัญหาทางธุรกิจจริงหรือไม่ เป็นเพียงการคาดการณ์อนาคต หรือปัญหาเกิดขึ้นแล้วจริงๆ
- ถ้าคาดการณ์อนาคต เรียกได้ (จำนวนแล้วแต่ตกลง แต่โดยปกติจะเรียกที่ค่าจ้างประมาณ 1 ปี)
- ถ้ามีปัญหาเกิดขึ้นแล้วจริงๆ มีโอกาสที่ถ้าฟ้องศาลแล้ว ศาลจะไม่ให้สูง

เงินที่ควรได้ตามกฎหมาย สามารถไปเรียกร้องที่พนักงานตรวจแรงงานพื้นที่ได้ (ไม่มีค่าใช้จ่าย)
ค่าเสียหายจากการเลิกจ้างไม่เป็นธรรม ต้องฟ้องศาลแรงงาน จะฟ้องเองก็ได้ หรือจะจ้างทนายก็ได้ แต่แนะนำให้จ้างทนาย ดังนั้น จึงควรคิดคำนวณให้ดีว่าถ้าจะฟ้อง มีโอกาสได้มากนอกเพียงใด คุ้มค่าทนายหรือไม่

เพิ่มเติมนิดนึงครับ

อยากให้ทำความเข้าใจก่อนว่า การเลิกจ้างมันเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้ในโลกของการทำงาน

1.เลิกจ้างไม่ว่าจะเป็นธรรมหรือไม่เป็นธรรม ก็ต้องได้ค่าชดเชยครับ (ยกเว้นทำความผิดร้ายแรง)

2.ค่าบอกกล่าวล่วงหน้า (ค่าตกใจ) ไม่ใช่ได้แค่ 30 วัน แต่ได้ไปจนถึงการจ่ายค่าจ้างงวดถัดไปเลย อาจจะมากสุดถึง 60 วัน (ถ้า HR อ่อนประสบการณ์)

3.เคสเลิกจ้างไม่เป็นธรรม ข้อนี้ค่อนข้างยกหน่อย นายจ้างคงไม่ยอมจ่ายง่ายๆ เพราะเวลาจะเลิกจ้างใครซักคน นายจ้างก็ต้องมีเหตุผลของตัวเอง เช่นอาจจะ Perf ไม่ดี อาจจะเป็นคนทำให้บรรยากาศที่ทำงานไม่ดี อาจจะ Toxic จนลูกน้องลาออกบ่อย อาจจะมาสายบ่อย บลาๆๆ เหตุผลพวกนี้มันพอฟังขึ้นอยู่แล้ว ถ้าเลิกจ้างไม่เป็นธรรมต้องต้องเป็นเหตุผลที่ฟังไม่ค่อยขึ้นอ่ะ เช่น ชอบใส่เสื้อสีส้มมาทำงาน เจ้านายไม่ปลื้ม หรือท้อง บริษัทเลยเลิกจ้าง หรือพอรู้ว่าเป็นสลิ่มเลยเลิกจ้าง(ไม่เคยมีประเด็นเรื่องการเมืองในที่ทำงานมาก่อน) อะไรทำนองนี้

4.อันนี้ต้องได้

5.ซ้ำกับข้อ 2

6.ไม่เข้าใจทำไมต้องมีข้อนี้ ถ้าจ่ายข้อข้างบนถูกต้องแล้วลูกจ้างจะไปเรียกร้องอะไรเพิ่มอีก

long story short

บริษัทผมได้บทเรียนอย่างยิ่งใหญ่ตอนจะเจ๊งนี่แหละ
ไล่คนออกวันเดียว 3 คน บอกไป "พรุ่งนี้ไม่ต้องมาทำงานแล้วนะ บริษัทเราแย่"
เด็กมาบอกผม เดี๋ยวพี่ก็โดน ผมก็บอก"ถ้าพี่โดนพี่ก็กรมแรงงานแน่นอนจ้า"

สรุปผมไม่โดน
แต่เด็ก 3 คนบอกกรมแรงงานทุกคน
ผ่านไปไม่ถึง 3 วัน ไวกว่า EMS จนหมายร่อนมาที่บริษัท จากกรมแรงงาน

เรียกหัวหน้าผม 3 คนไปคุยที่กรมแรงงาน
เนื่องจากไล่เด็กอายุงาน 1 ปีกว่าออกโดยไม่ให้เงินชดเชย

เด็กไม่ยอมไกล่เกลี่ย ไม่ยอมโผล่มาที่กรมแรงงานเลยซักวินาทีเดียว
สรุปเสียให้เด็กไป 3 คน เสียค่าแรงไปคนละ 3 เดือน
ไม่พอ มีเด็กคนนึง ได้ค่าแรงแค่ 300 บาท แต่กฎหมายแรงงานตอนนั้นต้องได้ 330
เอา 30 บาทคูณ 1 ปีที่ทำงานมา นั้นคือได้อีกต่อนึง

เสียค่าแรง(ชดเชย)เป็นแสน แต่ไม่ได้งานแลกมา 55+