อาจจะค้นพบแรงที่ 5 ในเอกภพแล้ว!
คิดว่าเดี๋ยวอีกสักพักน่าจะเป็นข่าวใหญ่ในประเทศไทย เลยมาลงไว้ก่อนครับ
ปูพื้นนิดนึงก็คือ ในช่วง 50 กว่าปีมานี้ นักฟิสิกส์ (ส่วนใหญ่) ยึดถือว่ามีแรงพื้นฐานอยู่ 4 ตัว คือ
แรงโน้มถ่วงเราคุ้นเคยกันดี
แรงไฟฟ้าก็ตามขั้วประจุ
ส่วนแรงอย่างอ่อนกับอย่างเข้มจะเกี่ยวกับนิวเคลียสในอะตอม (จริง ๆ ใน Oppenheimer น่าจะกล่าวถึงนะ แต่ผมยังไม่ได้ดู) เอาว่าเราไม่เห็นในชีวิตประจำวันละกันสำหรับ 2 แรงนี้
ซึ่งพวกแรงทั้ง 4 เหล่านี้คือพื้นฐานหลักของสิ่งที่เรียกว่า Standard model
อธิบายสั้น ๆ ก็เป็นเหมือนโมเดลที่นักวิจัยสายนี้ เค้ายึดเป็นตำราในการอธิบายปรากฏการณ์ของพวกอนุภาคเล็ก ๆ ทั้ง อิเล็กตรอน หรือ ที่เราอาจเคยได้ยินว่าอนุภาคที่เล็กที่สุดคือ ควาร์ก เช่นกันครับ
ทีนี้เรื่องมันเกิดที่ Fermilab อันนี้ผมค่อนข้างชัวร์ว่าใน Oppenheimer ต้องมี เพราะ Enrico Fermi สำคัญต่อสารตั้งต้นในการสร้างระเบิดมาก เค้าดังถึงขนาดเอามาตั้งเป็นชื่อแลบ และก็คนนี้แหละครับที่ตั้งเตาปฏิกรณ์เครื่องแรกของโลกที่ชิคาโก้ กลับมาเข้าเรื่องคือนักวิจัยเค้าศึกษาเกี่ยวกับอนุภาคตัวนึงชื่อ มิว-ออน (muon) เอาว่าเป็นอนุภาคตัวนึงในเอกภพที่ก็หาไม่ยากมาก มาจากอวกาศเพียบ บางคนอาจได้ยินนิวตริโน ตัวมิวออนนี้ก็มีที่มาคล้าย ๆ กัน แต่หาง่ายกว่า เราค้นพบกันมานานแล้ว
วิธีการสร้างมิวออนอีกทางก็ใช้เครื่องเร่งอนุภาคพลังงานสูง ที่ Fermilab เค้าก็มี คล้าย ๆ กับที่ LHC ของ CERN นะครับ ทีนี้เค้าเอาเจ้ามิวออนนี้ไปผ่านสนามแม่เหล็กยิ่งยวด (หรือยวดยิ่งก็แล้วแต่ เอาว่ามันเป็นสนามแม่เหล็กอย่างนึง) ปรากฏว่าเจ้ามิวออนนี้มันสั่น ผิดไปจากที่ Standard model บอกเอาไว้ ซึ่งเค้าคิดว่าสิ่งที่มันผิดแปลกไป anomaly นี้เกิดจากแรงที่ 5 ของเอกภพนั่นเอง
https://www.nature.com/articles/d41586-023-02532-6
จริง ๆ ไม่ใช่อยู่ ๆ ก็เจอเลยนะครับ มีแนวคิดนี้มานานพอสมควร เค้ามีทฤษฎีด้วย แต่นี่เป็นครั้งแรก ๆ ที่การทดลองให้ผลที่น่าเชื่อถือ แต่ก็ต้องทดลองซ้ำ ๆ อีกจนกว่าจะยืนยันได้จริง ๆ แต่นี่คงยังไม่มาพลิกโฉมโลกให้เปลี่ยนแปลงในทีเดียวหรอกครับ แต่อาจนำไปสู่การไขปริศนาเกี่ยวกับพวกสสารมืด พลังงานมืดในเอกภพที่เรายังไม่เจอ หรือ ต่อไปอาจนำพลังงานนี้มาสร้างเป็นยานข้ามไปอีกกาแล็คซี่ก็ได้ ขนาดนิวเคลียร์นี่เพิ่งมาค้นพบไม่ถึงร้อยปียังทำให้โลกมาไกลขนาดนี้เลย
May the (fifth) force be with you ตอนนี้ใน Meme ทางวิทยาศาสตร์มากันเต็ม
ช่วงนี้ข่าววิทยาศาสตร์มารัว ๆ เลยครับ อาทิตย์ก่อนก็มีเรื่อง Superconductor อุณหภูมิห้องไปอีก
(คิดว่าถ้าเรามีสายไฟที่ไม่มี heat loss เลย มันจะทำให้เราดึงพลังงานไฟฟ้ามาใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพแค่ไหน)