เคยสงสัยไหมครับว่าราชวงศ์ต่างๆของจีนนั้นตั้งชื่อมาจากไหนจากอะไร
ประเทศจีนอยู่มาต่อเนื่องยาวนานที่สุดในโลกประเทศหนึ่ง สืบทอดกันมายาวนานหลายพันปี
ปกครองด้วยระบอบกษัตริย์และจักรพรรดิมาตั้งแต่เริ่มจนถึงปี 1912 ถึงได้เป็นระบอบสาธารณะรัฐจนถึงปัจจุบัน
คำว่า สาธารณรัฐ หมายถึง รัฐ หรือ ประเทศของประชาชนทุกคน
ซึ่งก่อนหน้านั้นเป็นรัฐหรือประเทศของเจ้าผู้ครองมาตลอด
มาดูกันครับว่าเจ้าแต่ละราชวงศ์นั้นตั้งชื่อราชวงศ์ตัวเองมากจากอะไร ไม่มีใครเอาชื่อสกุลตัวเองมาตั้งเป็นชื่อราชวงศ์เลย
ขอเริ่มจาก ยุคฮ่องเต้องค์แรก และข้อข้ามพวกราชวงศ์เล็กๆที่แตกกระจายช่วงจีนไม่เป็นปึกแผ่นนะครับ
ราชวงศ์ฉิน ก่อน ค.ศ.221- ก่อน ค.ศ.206 (15ปี)
ฉินเป็นภาษาจีนกลาง ราชวงศ์นี้ก่อตั้งโดย จิ๋นซีฮ่องเต้(จีนกลาง ฉินฉื่อหวงตี้)
ฉินซือ แซ่ อิ้ง ชื่อ เจิ้ง (อิ้งเจิ้ง) แต่ไม่ได้ตั้งราชวงศ์ตามแซ่ตัวเอง
แต่ตั้งตาม รัฐฉิน ที่ตัวเองเป็นกษัตริย์อยู่ (จิ๋นอ๋อง หรือ ฉินหวังในภาษาจีนกลาง)
ฉิน มากจากชื่อแคว้น l ฉื่อ แปลว่า เริ่มต้น/คนแรก l หวงตี้ แปลว่า ฮ่องเต้(จักรพรรดิ)
เป็นคนเริ่มใช้คำว่าฮ่องเต้ แทนคำว่า อ๋อง(กษัตริย์) เพราะตัวเองรวบรวมแผ่นดินได้ ย่อมยิ่งใหญ่กว่าอ๋องทุกแคว้น
แต่ราชวงศ์ที่อยู่ได้แค่ 15 ปี (สามรัชกาล) เท่านั้นเอง
ราชวงศ์ฮั่น ก่อน ค.ศ. 206 - ค.ศ.220 (426ปี)
ชาวจีนที่เป็นชาวฮั่นก็เริ่มมาจากราชวงศ์นี้ล่ะ ก่อนหน้านี้ชาวจีนเขาจะเรียกตัวเองว่า ชาวฉิน,ชาวฉู่,ชาวจ้าว,ชาวฉี,ชาวเว่ย,ชาวเยี่ยนและชาวหาน ตามแคว้นในยุค 7 รัฐ
พอจิ๋นซีรวมแผ่นดินได้ แต่ระบบแคว้นต่างๆยังอยู่คนแต่ละแคว้นไม่ยอมเป็นคนรัฐฉินยังเรียกตัวเองตามแคว้นเดิม
จนมาถึงราชวงศ์ฮั่น คนก่อตั้งคือ หลิวปัง (บรรพบุรุษของเล่าปี่หรือหลิวเป่ย)
หลิวปัง เป็นคนแคว้นฉู่ รวมกำลังพลกับ เซี้ยงอวี่(ฉ้อปาอ๋องหรือฉู่ป้าหวัง) ซึ่งเป็นคนแคว้นฉู่เช่นกัน ปราบราชวงศ์ฉินได้สำเร็จ
แต่ตอนนั้นเซี้ยงอวี่มีอำนาจมาก ต้องการจำกัดอำนาจของหลิวปัง จึงตั้งตั้งให้หลิวปังเป็น อ๋องฮั่น(ฮั่นหวัง) ไปปกครองเมืองฮั่นจง ที่อยู่บ้านนอกแสนกันดาร
หลิวปังซ่องสุมกำลังใช้เวลา 4 ปี ล้มเซี้ยงอวี่ได้ และก่อตั้ง ราชวงศ์ฮั่น ยกเลิกระบบแคว้นต่างๆ ใช้ระบบอำนาจรวมศูนย์กลางแทน ชาวจีนทุกคนเป็นชาวฮั่นนับตั้งแต่บัดนั้นเป็นต้นมา
ชื่อราชวงศ์ฮั่นก็มาจากชื่อเมือง ฮั่นจง ที่หลิวปังเป็นอ๋องที่นั่นมาก่อน
ยุค 3 ก๊ก ค.ศ. 220-280 (60ปี)
ยุค 3 ก๊ก เป็นยุคที่ราชวงศ์ฮั่น(ตะวันออก) ล่มสลายแผ่นดินแตกออกเป็น 3 รัฐ ต่อสู้กันเอง
1.วุยก๊ก (เว่ย) ของโจผี (บุตรโจโฉ) ราชวงศ์เว่ย ตอนโจโฉมีชีวิตอยู่ได้ตั้งตั้งตัวเองเป็น วุยอ๋อง(เว่ยหวัง) ซึ่งเป็นชื่อแคว้นหนึ่ง(ขึ้นไปดูแผนที่ข้างบนได้)
พอโจโฉตาย ตำแหน่งอ๋องนั้นสืบทอดตามสายเลือด โจผีเลยได้ตำแหน่งและปลดฮ่องเต้ฮั่น(เหี้ยนเต้)
แล้วปราบดาตัวเองเป็นฮ่องเต้แทน ราชวงศ์วุย(เว่ย) ตามชื่อตำแหน่ง เจ้าครองแคว้นวุย(เว่ย)
2. ง่อก๊ก (อู๋) ก่อตั้งโดยซุนกวน ที่เป็นเจ้าครองแคว้นง่อ(อู๋) ที่อยู่ภาคตะวันออกเฉียงใต้ของจีน
ชื่อราชวงศ์ก็มากจากแคว้นที่ครองอยู่
3. จ๊กก๊ก (สู่) ก่อตั้งโดยเล่าปี่(หลิวเป่ย) ชื่อราชวงศ์มากจากแคว้นสู่ที่ครองอยู่ อยู่บริเวณมณฑลเสฉวนในปัจจุบัน
ด้วยที่เล่าปี่ชูธงสืบสานราชวงศ์ฮั่น จึงเรียกว่า สู่ฮั่น
ราชวงศ์จิน ค.ศ 266-420 (154ปี)
ราชวงศ์จินก่อตั้งโดย สุมาเอี๋ยน(ซือหม่าเยี่ยน) ซึ่งเป็นหลานปู่สุมาอี้
ชื่อราชวงศ์มาจากชื่อแคว้น(ในอดีต)ที่สุมาเจียวผู้เป็นพ่อ ได้รับตำแหน่ง อ๋องจิ้น(จินหวัง) ในวุยก๊ก
และสุมาเอี๋ยนได้รับตำแหน่งต่อ และทำแบบโจผี คือปลดฮ่องเต้องค์เก่า(ตระกูลโจ)แล้วตั้งตัวเป็นฮ่องเต้องค์ใหม่
จากนั้นปราบง่อก๊กรวบรวมแผ่นดินได้อีกครั้ง (จ๊กก๊กโดนปราบไปก่อนหน้านั้นแล้ว)
จากนั้นพอปี ค.ศ.420 ราชวงศ์จินล่มสลาย ประเทศจีนแตกออกเป็นเสี่ยงๆมีราชวงศ์อุปโลกกันมากมาย
วุ่นวายอยู่ถึง 161 ปี จนมีผู้รวบรวมแผ่นดินอีกครั้งคือ
ราชวงศ์สุย ค.ศ.581-618 (37ปี)
ก่อตั้งโดย หยางเจียน เดิมเป็น สุยกว๋อกง อยู่ที่รัฐโจวเหนือ แล้วเลื่อนเป็น อ๋องสุย(สุยหวัง)
อาศัยที่แต่ละรัฐอ่อนแอจากสงครามมานานนับร้อยปี รวบรวมกองกำลังต่างๆรวบรวมแผ่นดินอีกครั้งก่อตั้งราชวงศ์สุย
ชื่อราชวงศ์มาจากชื่อดินแดนที่เป็นแคว้น(ในอดีต) ที่ตัวเองเป็นอ๋องอยู่นั่นเอง
ราชวงศ์ถัง ค.ศ.618-690 และ ค.ศ.705-907 (มีเว้นวรรคไป 15 ปีช่วงของบูเช็คเทียน)
ก่อตั้งโดย หลี่ยวน ผู้โค่นล้มราชวงศ์สุยลง
ชื่อราชวงศ์มาจาก เมืองถังในแคว้นจิน (ปัจจุบันคือเมืองไท้หยวนในมณฑลซานซี) ที่หลี่หยวน เป็น อ๋องถัง(ถังหวัง)อยู่ก่อหน้านั้น
ในปี 907 ราชวงศ์ถังก็ล่มสลาย จีนแตกเป็นเสี่ยงๆอีกครั้ง ผ่านไปอีก 53 ปี ก็มีผู้รวบรวมแผ่นดินได้อีกครั้งคือ
ราชวงศ์ซ่ง 960–1279 (319ปี)
ก่อตั้งโดย จ้าวควงอิ้น ที่เคยเป็นแม่ทัพปกครองเมืองซ่ง(ซ่งโจว) ซึ่งเป็นพื้นที่แคว้นซ่งในอดีต
จ้าวควงอิ้น เลยตั้งชื่อราชวงศ์ตามชื่อเมือง(แคว้นโบราณ)
ในราชวงศ์นี้ มีเรื่องราวต่างๆทั้ง เปาปุ้นจิ้น งักฮุย ขุนศึกตระกูลหยาง และนิยายมังกรหยก(ภาคก๊วยเจ๋งและเอี้ยก้วย) อยู่ในยุคนี้
ราชวงศ์นี้ปกครองได้ไม่เต็มประเทศจีน จะครองแค่ภาคกลางด้านใต้ๆลงมา เพราะทางภาคเหนือจะเป็นเขตของทั้ง พวกจิน(กิมก๊ก) พวกเหลียว พวกมองโกลครองอยู่
ราชวงศ์หยวน ค.ศ.1271–1368 (97ปี)
ก่อตั้งโดย กุบไล ข่าน ชาวมองโกล หลานปู่ของ เจงกีส ข่าน
ชื่อราชวงศ์ คือ หยวน ที่แปลว่า เริ่มแรก หรือ ปฐม เนื่องจากทางมองโกลเป็นต่างชาติไม่ได้ครอบครองเมืองหรือเป็นเจ้าเมืองไหนมาก่อน
ราชวงศ์หมิง ค.ศ. 1368–1644 (276ปี)
ก่อตั้งโดย จูหยวนจาง ที่ขับไล่ชาวมองโกลออกจากประเทศ
จูหยวนจางเคยอยู่ในพรรค เม้งก่า(หมิงเจี้ยว) ที่มีเตียบ่อกี้เป็นประมุข พอขับไล่มองโกลออกไปแล้ว
เตียบ่อกี้ไม่รับตำแหน่งอะไร ออกตามหาเตี๋ยเมี่ยงและครองรักกันตลอดไป ทำให้จูหยวนจากได้อำนาจและก่อตั้งราชวงศ์ใหม่ใช้ชื่อตามพรรคเม้งก่า
อันนี้มันนิยายของกิมย้งครับ เรื่องจริงประมาณนี้ครับ
จูหยวนจางมาจากตระกูลชาวนาธรรมดา ไม่ได้เป็นลูกหลานขุนนาง ไม่ได้เป็นลูกหลานแม่ทัพอะไร
(ใน ประวัติศาสตร์จีน มีแค่ 2 คนที่เป็นฮ่องเต้ ที่มาจากคนธรรมดาคือ หลิวปังและจูหยวนจาง)
หมิงในภาษาจีนแปลว่า สดใส,เจิดจรัส ประมาณนี้
ตอนเป็นกบฏต่อต้านราชวงศ์มองโกล จูหยวนจาง ไม่ใช่กลุ่มเดียวที่ตั้งตนเป็นใหญ่เพื่อหมายขับไล่มองโกล
ยังมีอีกหลายก๊กหลายเหล่าที่ทำเช่นกัน บางคนตั้งตัวเป็นฮ่องเต้บ้างเป็นอ๋องบ้าง
บ้างก็ตีกันเองแย่งพื้นที่แย่งทรัพยากรแย่งกำลังพล แต่ใครตั้งตัวขึ้นมาก็ถูกทางการ(มองโกล)โค่นล้มทันที
จูหยวนจางไม่เคยตั้งตัวเป็นฮ่องเต้หรือเป็นอ๋อง
จูหยวนจางเคยเอาชนะก๊กของเฉินหยิ่วเหลี่ยง(เสี่ยวหมิงอ๋อง)ได้ และเชิญให้หมิงอ๋องร่วมมือกันขับไล่มองโกล
ได้ให้หมิงอ๋องย้ายฐานที่มั่นลงมานานกิงที่เป็นฐานของจูหยวนจาง แต่ระหว่างหมิงอ๋องเดินทางเรือได้ล่มในทะเลสาป หมิงอ๋องสวรรคต
เพื่อเป็นการรำลึกถึงจากนั้นจูหยวนจางออกรบโดยชูธง หมิงอ๋อง มาตลอด จนขับไล่มองโกลได้ จึงเอาชื่อ หมิง มาตั้งชื่อราชวงศ์
ราชวงศ์ชิง ค.ศ. 1636–1912 (276ปี)
ประเทศจีนเป็นของต่างชาติอีกครั้ง คราวนี้เป็นชาวแมนจู เข้ามายึดครองแผ่นดินจีนนานถึง 200 กว่าปี
ชาวแมนจูเป็นลูกหลานชาวจิน(กิมก๊ก)ในยุคราชวงศ์ซ่ง ที่ล่มสลายเพราะมองโกลในอดีต
(เมืองต้าตู หรือปักกิ่งในปัจจุบันคือเมืองที่ชาวจิน(กิมก๊ก)สร้างเป็นเมืองหลวงตั้งแต่ยุคราชวงศ์ซ่ง)
คำว่าจิน(กิม) ในภาษาจีนแปลว่า ทอง
นู่เอ๋อร์ฮา ผู้ก่อตั้งราชวงศ์ ได้เลือกชื่อ ชิง เป็นชื่อราชวงศ์
เนื่องจากเป็นชาวต่างชาติไม่ได้เป็นขุนนาง เจ้าเมืองในจีน ชื่อ ชิง นั้นในภาษาจีนแปลว่า บริสุทธิ์
และอาจจะถือว่าเป็นเคล็ด ในอักษรจีน คำว่า ชิง นั้น รวมเอาคำว่าน้ำและสีฟ้ามารวมกัน ซึ่งเป็นธาตุน้ำ เอาชนะคำว่า หมิง ที่ถือว่าเป็นธาตุไฟ
จากนั้น ปี ค.ศ.1912 ซุนยัดเซ็น ก็ก่อตั้ง สาธารณรัฐจีนขึ้นมา ล่มล้างระบบฮ่องเต้ของจีนที่ยาวนานกว่า 2 พันปีได้
ปัจจุบันจีน เป็น สาธารณะประชาชนจีน ปกครองโดยระบบสังคมนิยม มี สีจิ้นผิง เป็นผู้นำสูงสุด(ดำรงตำแหน่งได้ตลอดชีวิต)
จบแล้วครับ บทความเกี่ยวกับประเทศจีน / ขอบคุณที่อ่านมาถึงตรงนี้นะครับ