เทพอามอน (อามันหรืออามุน) [Amon] – เทพเจ้าแห่งเมืองธีบิส

ทรงเป็นสุริยเทพพระองค์หนึ่ง ทรงเป็นเทพที่มีลักษณะของเทพอื่น ๆ มากมาย ชาวเมืองบูชาพระองค์ในฐานะสุริยเทพพระองค์หนึ่ง ดุจเดียวกับเทพเจ้ารา จึงขานพระนามรวมเป็น อามอน – รา และพระนามอามอน – รา ได้รับการบูชาในสมัยหนึ่งว่าเป็นสุริยเทพสูงสุด เป็นราชาแห่งเทพทั้งปวง มีการสร้างมหาวิหารแห่งเทพเจ้าอามอน – รา ขึ้นทั่วเมืองวาเซต ในยุคนั้นแล้วได้เปลี่ยนชื่อเมืองเป็นนครอามอน (คือเมือง ธีบิส ในปัจจุบัน)

ฟาโรห์ในราชวงศ์ที่ 12 หลายพระองค์มีพระนาม อเมเนมเฮต อันหมายถึง อามอนเป็นเทพเจ้าสูงสุด ในยุคนี้ได้มีการสร้างวิหารบูชาเทพเจ้าอามอนหลายแห่งที่เมืองใหญ่ใกล้นครอามอน ซึ่งต่อมาได้กลายเป็นเมืองที่มีความสำคัญในปัจจุบันคือ คาร์นัค

ฟาโรห์อาโมส (Ahmose) ปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์ที่ 18 ยกเมืองธีบิสเป็นศูนย์กลางของไอยคุปต์ ยุคนี้เป็นยุคที่เจิรญรุ่งเรืองที่สุดในทุกด้าน เป็นเวลาเกือบ 300 ปี ฟาโรห์ทุกพระองค์บูชาเทพเจ้าอามอนเป็นเทพเจ้าสูงสุด แต่ในยุคนี้มีเพียงสมัยของฟาโรห์อเมนโฮเตปที่ 14 (อเคนาเตน) เท่านั้นที่ปฏิวัติการนับถือเทพเจ้าเพียงแค่พระองค์เดียวคือ เทพเจ้าอาเตน และนอกจากนี้ฟาโรห์หญิงฮัตเซปซัต ยังมีการล่ำลือกันมาว่าเป็นธิดาของเทพเจ้าอามอนอีกด้วย มีเรื่องราวของเทพเจ้าอามอน รูปสลักและภาพของพระองค์อยู่ทั่วไปตามผนังในวิหารเมืองธีบิส มักปรากฏพระองค์เป็นบุรุษ ทรงชุดฟาโรห์ ทรงมงกุฎสองแถวทำด้วยขนนก

ในยุคหนึ่ง ห่านและแกะถือเป็นสัญลักษณ์ของพระองค์ ซึ่งเกี่ยวข้องกับความอุดมสมบูรณ์ บางครั้งพระองค์จึงได้รับการยกย่องเป็นเทพเจ้าแห่งเกษตรกรรม เทพเจ้าที่บันดาลความอุดมสมบูรณ์ ว่ากันว่า ทรงเป็นผู้สร้างทุกสรรพสิ่ง เป็นเทพแห่งความเมตตากรุณา ทรงมีพระนามมากมาย แต่พระนามจริงนั้นไม่มีใครรู้ (มีความเชื่อเรื่องพระนามลับเหมือนเทพเจ้ารา บางครั้งจึงนำชื่อ อามอน-รา มาไว้ด้วยกัน) รูปลักษณ์ของพระองค์เป็นชายหนุ่มรูปงาม พระเศียรสวมหมวกทรงสูง ด้านบนประดับวงสุริยะและแผลงขนนก พระชายาคือ เทพีมัต [Mut] – เทพีแห่งนภากาศ เทพีนกแร้ง พระโอรสคือ เทพเจ้าคอนซู เทพเจ้าแห่งดวงจันทร์ เทพทั้งสามเป็นครอบครัวเทพประจำเมืองธีบิส
ว่ากันว่า บางครั้งพระองค์ปรากฏพระองค์ในร่างชาย พระเศียรเป็นแพะ ชาวกรีกถือว่าเทพอามอน-รา หรือ อามุน-รา คือมหาเทพซุสของพวกเขา เพราะในตำนานกรีก ครั้งหนึ่งซุสเคยหลบภัยจากกรีกมาประทับที่ไอยคุปต์และแปรงร่างเป็นแพะด้วย แต่ในตำนานหนึ่งกล่าวว่าไม่เคยมีใครเห็นพระพักตร์ที่แท้จริงของพระองค์มาก่อน เทพคอนซูพระโอรสจึงได้ขอร้องให้พระองค์เผยพระพักตร์ที่แท้จริง พระองค์ตอบตกลง แต่ว่านำหัวแพะมาสวมไว้แทน ก็เลยมีภาพวาดของพระองค์มีเศียรเป็นแพะ
เรื่องพระพักตร์ที่แท้จริงของพระองค์จึงเป็นเรื่องราวที่ลึกลับมากขนาดพระโอรสก็ยังไม่รู้ ชาวเมืองที่จะสลักรูปพระองค์เพื่อบวงสรวงบูชาก็ยังไม่แน่ใจว่าแท้จริงแล้ว พระองค์ทรงมีรูปลักษณ์เช่นไรกันแน่


เทพเอมอน